1- KABA YEMLER:

Besi sığırlarının yemlenmesinde söz konusu olan çeşitli kaba yemlerin özellikleri;

– vejetasyon durumu, HS miktarı ve enerji yoğunluğu

– zararlı bileşenlerin miktarı

– yem tüketimi, enerji tüketimi üzerine yemlerin etkisi, kaba yemlerin birlikte etkisi (mısır + yonca gibi)

– kaba yemlerin tüketilebilme miktarı

– besi sonu CA ve GCAA yüksekliği

– sığırların genotipleri, yetiştirme şekilleri gibi faktörler tarafından etkilenir

 

Yeşil yemler. En iyisi yeşil mısır ve çayır-baklagil karışımları teminidir. Rasyonun değerinin artırılması için, 2 yeşil yem maddesi veya silaj ile kuru kaba yem karışımı kullanılmalıdır.

 

Kuru kaba yemler:

Ülkemizde yaygın olarak kullanılan kaba yemlerin başında saman gelir. Saman kaba yemler içerisinde en kalitesiz olandır.

Genç ve yüksek verimli sığırlarda kuru kaba yem konserveleri, yüksek miktarda by-pass protein ve yağlı tohum küspesi gibi önem taşır. Pelet kuru yeşil yemlerin içerdiği HS rumen motorik fonksiyonları için yeterli olmadığından 0.5-1 kg saman selüloz amacı ile tüketilmelidir.

Besi sığırlarına gerek muamelesiz ve gerekse mekanik ve/veya kimyasal muameleli saman verilebilir. Saman miktarı yemlerin enerji konsantrasyonu ve konsantre yem katkısına göre değişir.

 

Şeker Pancarı Posası İle Besi: Kuru ve yaş olarak hayvanların tüketimine sunulan şeker sanayi yan ürünü olan pancar posası enerjisi yüksek bir yemdir. Besi sığırlarında yaygın olarak kullanılır. Kuru şeker pancarı posası ağırlığının bir kaç katı su çekme özelliğine sahip olduğundan hayvanlara verilmeden önce 5-6 misli su ile ıslatılmalıdır. Dolgu maddesince fakir olduğundan saman ile birlikte kullanılabilir.

Şeker pancarı posası, protein, vitamin A ve P minerali bakımından oldukça fakirdir. Rasyonlarda ŞPP yer aldığında bu noksanlığın giderilmesi gerekir. ŞPP’nın depolanması zor olduğundan silajda olduğu gibi silolanması gerekir.

 

Silaj: Enerjiden zengin ve en iyi şekilde tüketilen silajlar, buzağı yetiştirme yemlerine ve sığırların son besisine ilave edilmelidir. Şayet silajın kalitesi düşük ise, bunlar ön besi döneminde kullanılmalıdır. Kötü kaliteli silaj ile aynı besi sonucuna ulaşmak için genellikle yüksek düzeyde konsantre yem tüketilmelidir.

 

Bira mayası ve malt posası:

Taze veya konserve bira mayası alıştırma süresini takiben sığırlar tarafından sevilerek tüketilir. Bira mayasının kendine özgü keskin kokusu, hafif acı tadı vardır. Konservasyon iyi değilse hayvanlar tarafından isteksiz tüketilir.

Taze bira mayası ve malt posası ortam sıcaklığına bağlı olarak 2-4 gün dayanır. Organik asitlerle konservasyonu (propiyonik asit gibi) korunma süresini uzatır. 

Malt posası silajı, mısır silajı için gerekli protein miktarını sağlar, mısırı silajının sindirimini artırır.

 

2- KONSANTRE YEMLER:

Bu grupta hububat tahılları ile proteince zengin baklagil ve yağlı tohum küspeleri yer alır. Kurutulmuş ŞPP ve glutenlerde bu grupta incelenir. Süt ineklerinde olduğu gibi besi sığırı rasyonlarına da üre gibi NPN bileşikleri katılabilir. Üre miktarı 30-35 g/100 kg CA total rasyona %1.5, yada konsantre yeme %2.5 veya rasyon toplam azotunun 1/3’ü üre azotu olacak şekilde kullanılmaktadır. Üre hayvanlara tedricen artırılarak verilir..

Genç sığırlarda kaba ve konsantre yem arasında 1:2.5, yaşlılarda ise 1/1.5-2 şeklinde bir denge kurulabilir. Ancak bazı durumlarda bunlara uymak mümkün olmuyor ve entansif beside %80-87’lere varan düzeyde konsantre yem uygulaması gerekiyor.

Besi sığırları için rasyon hazırlarken aynı besin maddesini içeren yem maddelerinden en ucuz olanı seçilmelidir. Özellikle ülkemizde yemler, besin değerlerine göre fiyatlandırılmadığından ekonomik bir verim için en ucuz besin madde kaynakları seçilmelidir.

Yağlar sığırlarda enerji olarak iyi değerlendirilir. Yemlik yağ rasyonlara KM’de %4’ü geçmeyecek şekilde katılabilir.

 

Tablo. Besi sığırı rasyonlarında konsantre yem ilavesi

		Karmaya giren miktar
Yem maddeleri	KM, g/kg	Kg KM/100 kg CA
Buğday,arpa,mısır	880	0.9
Yulaf	880	0.6
Çavdar,darı	880	0.35
Kepek	880	0.35
Kurutulmuş şeker pancarı	930	0.4
Melas	800	0.3
KŞPP	900	0.9
Üre	880	0.03
Yemlik yağ	900	0.05